Lost Files: Η εφεύρεση του Ριμπενστάιν και ο Φαντασιακός Πόλεμος

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: Η τραγική μοίρα ενός αλσατικού πόσουμ

Ένας «χαμένος φάκελος», ο οποίος μέχρι το 2005 φυλασσόταν σαν τερατόμορφο ζώο μακριά από τα μάτια του «ευαίσθητου» κοινού, είναι αυτός της ανακάλυψης του κινηματογράφου από τον μεγαλοφυή (αν και εκκεντρικό, κατά γενική ομολογία) Άσπ Φον Ριμπενστάιν.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα ο Ριμπενστάιν είχε τελειοποιήσει την πρώτη μηχανή λήψης και προβολής κινουμένων εικόνων, αυτό που οι αδελφοί Λυμιέρ αποκάλεσαν αργότερα «κινηματογράφο».

Ο Γερμανός πρωτοπόρος, οικειοθελώς κλειδωμένος στο εργαστήριο του για πολλά χρόνια και ερχόμενος σε επαφή μόνο με τους αξιωματούχους του Κάιζερ (με εξαίρεση την νεαρή του σύζυγο, ανιψιά του αρχιδούκα Φερδινάνδου της Σερβίας) είχε εμποτιστεί από την εθνικιστική και μιλιταριστική ατμόσφαιρα της προπολεμικής Γερμανίας.

Πρωταρχικό μέλημα των πρωτεργατών της αναστήλωσης της τευτονικής αυτοκρατορίας ήταν η συντριβή του Γαλλικού έθνους και της κουλτούρας του.

Στο μυαλό του Ριμπενστάιν εδραιώθηκε σταδιακά η πεποίθηση ότι η εφεύρεση του θα ήταν το όπλο που θα έκανε την πλάστιγγα της Ιστορίας να γείρει προς το Βερολίνο.

Όπως όμως προαναφέραμε ήταν μονήρης και είχε δυσκολία να κατανοήσει τις ανθρώπινες σχέσεις. Χαρακτηριστική είναι μια φράση του: «Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι εξαιρετικά πολύπλοκος για να τον καταλάβω». (en.wikiquote.org)

Έτσι αγνοούσε την καταλυτική επίδραση της προπαγάνδας στο ευρύ κοινό και αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την εφεύρεση του, τον Beweglichenbildaufnahmenprojektor (μηχανή λήψης και προβολής κινούμενων εικόνων) κυριολεκτικά ως όπλο.

Για να καταφέρει να πείσει τον Κάιζερ να υποστηρίξει χρηματικά τον Beweglichenbildaufnahmenprojektor του επιστράτευσε την όμορφη και νεαρή σύζυγο του. Η εκπάγλου καλλονής Πέτρα φον Ριμπενστάιν γοήτευσε και έπεισε τον αυτοκράτορα χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της (και δεν αναφερόμαστε στην ευφράδεια της).

Ο Κάιζερ χρηματοδότησε τις έρευνες του Ριμπενστάιν και τον διόρισε αρχιστράτηγο του Imaginärenkrieg (Φαντασιακός Πόλεμος), δίνοντας “του απόλυτη ελευθερία κινήσεων, κάτι το οποίο εξόργισε τους υπόλοιπους στρατηγούς.

Ο Ριμπενστάιν ξεκίνησε να δουλεύει πυρετωδώς, κατασκευάζοντας μηχανές προβολής και κινηματογραφώντας τα στρατεύματα εν ώρα ασκήσεων. Σύντομα είχε ετοιμάσει 310 μπομπίνες Φαντασιακού Πολέμου, με διάρκεια πολλών ωρών. Το μόνο που είχε να κάνει πλέον ήταν να περιμένει τους εχθρούς.

                                                                          -

Η ευκαιρία του δόθηκε με τον μικρό γαλλοπρωσικό πόλεμο (στις εγκυκλοπαίδειες αναφέρεται ως petite geurre -http://en.wikipedia.org/wiki/World_War_I), ο οποίος ξέσπασε στις 18 Ιουλίου του 1907, διήρκεσε μόλις τρεις μέρες, και δικαίως θεωρείται το προοίμιο του Α” Παγκοσμίου Πολέμου, κάτι σαν μικρό ορεκτικό πριν το κυρίως γεύμα.

Ο Κάιζερ, εντυπωσιασμένος από τα επιτεύγματα του Ριμπενστάιν (και της συζύγου του), αποφάσισε να αντιμετωπίσει τα γαλλικά στρατεύματα, που προελαύναν στην Αλσατία, χρησιμοποιώντας μόνο το επαναστατικό νέο όπλο, τον Φαντασιακό Πόλεμο.

«Με ποιον τρόπο;» θα αναρωτηθεί πιθανότατα ο φιλοπερίεργος -και ολίγον τι ανυπόμονος- αναγνώστης.

Όλοι γνωρίζουν ποια ήταν η αντίδραση των θεατών στην πρώτη ταινία των αδελφών Λυμιέρ: Σαν είδαν το κινηματογραφημένο τρένο να τους «πλησιάζει» σηκώθηκαν και εγκατέλειψαν πανικόβλητοι την αίθουσα, λίγο πριν βρεθούν -όπως νόμιζαν- κάτω από τους τροχούς του ατμοκίνητου και ασπρόμαυρου όγκου.

Αυτή είναι η αρχή της υποχονδριακής φαντασίας: Όποιος δεν γνωρίζει τι αντιμετωπίζει φαντάζεται πάντα το χειρότερο.

Την ίδια αρχή θέλησε να εκμεταλλευτεί ο μεγαλοφυής (αν και κατά γενική ομολογία μισάνθρωπος) Γερμανός έχοντας στο μανίκι του έναν κρυμμένο άσσο, που θα έκανε τους Λυμιέρ να χάσουν την παρτίδα πριν καν τους μοιράσουν τα χαρτιά: Ο Ριμπενστάιν είχε ανακαλύψει τη μέθοδο αναπαραγωγής ΕΓΧΡΩΜΩΝ ταινιών!

Και η παγίδα στήθηκε.

                                                                        -

Τη Δευτέρα, 21 Ιουλίου του 1907, μια απάνεμη νύχτα (όπως μαθαίνουμε από τις μαρτυρίες των στρατιωτών), ο γαλλικός στρατός είχε στρατοπεδεύσει στις όχθες του ποταμού Αιξ.

Οι Γάλλοι στρατιώτες έπιναν και διασκέδαζαν, αφού μέχρι τότε δεν είχαν συναντήσει καμία αντίσταση και είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι η εκστρατεία θα ήταν πιο εύκολη και από μια βόλτα στα «Πεδία».

Έτσι απασχολημένοι όπως ήταν με τα μπουκάλια και τις κιθάρες τους (καθώς και με κάποιες «κυρίες» οι οποίες συνόδευαν το στράτευμα για καθαρά ψυχαγωγικούς λόγους), δεν αντιλήφθηκαν το λευκό πανί, μήκους αρκετών χιλιομέτρων, που υψώθηκε μέσα από το χώμα στην απέναντι όχθη.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, και ενώ οι Γάλλοι παραπαίαν απαγγέλοντας Μποντλέρ, τέθηκαν ταυτόχρονα σε λειτουργία οι εκατοντάδες μηχανές προβολής του Φον Ριμπενστάιν. Μαζί με αυτές χιλιάδες γραμμόφωνα ξεκίνησαν να αναπαράγουν ήχους μάχης, φωνές και εμβατήρια.

Οι αγουροξυπνημένοι ή μεθυσμένοι Γάλλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν πολυάριθμο στρατό, ο οποίος τους είχε πλησιάσει χωρίς να τον αντιληφθούν.
Όσοι δεν τράπηκαν σε φυγή βρέθηκαν να πυροβολούν φαντάσματα, να βάλλουν ενάντια σε ιδανικούς στρατιώτες, σε στρατιώτες που οι σφαίρες δεν άγγιζαν.

Και είναι βέβαιο ότι ο Κάιζερ θα κέρδιζε την πιο εύκολη μάχη της αποτυχημένης καριέρας του, αν δεν παρενέβαινε η μοίρα, η μοίρα με τη μορφή ενός μικρού και ακίνδυνου νυκτόβιου τρωκτικού.

                                                                             -

Το πόσουμ (το αλσατικό) μοιάζει πολύ με ποντίκι του αγρού. Έχει όμως πολύ πιο μεγάλα και γουρλωτά μάτια, είναι μονογαμικό και τρέφεται αποκλειστικά με νυχτοπεταλούδες. Συναντάται κοντά σε ποτάμια και λίμνες και ζει μόλις έξι μήνες (γι” αυτό και είναι μονογαμικό).

Εκείνη τη μοιραία Δευτέρα του 1907, κι ενώ ο επίπεδος στρατός του Ριμπενστάιν κατατρόπωνε τον αντίπαλο, ένα πόσουμ ζαλίστηκε από τα φώτα και τις χιλιάδες νυχτοπεταλούδες. Ορμώντας να πιάσει μια Γκέλικους Νοκτούρνους, (μια νυχτοπεταλούδα με γεύση κρέμας πατισερί, όπως μας διαβεβαιώνουν οι κάτοικοι της περιοχής), βρέθηκε μέσα σε μία από τις μηχανές προβολής του Ριμπενστάιν.

Το άτυχο πόσουμ απανθρακώθηκε ακαριαία, πριν καν προλάβει να καταλάβει ότι είχε κάνει γκάφα.

Η μηχανή προβολής/κρεματόριο ανατινάχτηκε και έτσι ένα μέρος του κινηματογραφημένου στρατού εξαφανίστηκε από το πανί. Έκπληκτοι οι Γάλλοι που δεν είχαν προλάβει να το σκάσουν έμειναν να κοιτάνε το σκοτεινό χάσμα, ανήμποροι να καταλάβουν τι συνέβαινε.

Και ίσως η μάχη να μην χανόταν, αν ο Φον Ριμπενστάιν δεν είχε συνδέσει όλες τις μηχανές μεταξύ τους για να πετύχει τον απόλυτο συγχρονισμό. Η τελειομανία του ήταν η καταστροφή του, αφού όλες οι μηχανές προβολής, η μία μετά την άλλη, ανατινάχτηκαν.

Έτσι, καθώς οι Γάλλοι αντιλαμβάνονταν το μέγεθος της ανοησίας τους και προετοίμαζαν την αντεπίθεση, καθώς ο Φον Ριμπενστάιν τραβούσε τα λιγοστά μαλλιά του και προετοιμαζόταν για την αιχμαλωσία, καθώς τα αλσατικά πόσουμ επέστρεφαν στα λαγούμια τους και προετοιμάζονταν για την κηδεία, κάπως έτσι η ανελέητη πλάστιγγα της Ιστορίας έγειρε προς το Παρίσι.

                                                                       -

Λίγες μέρες μετά ο Κάιζερ αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει και να παραχωρήσει την Αλσατία στους Γάλλους, χωρίς να κρύβει τη δυσαρέσκεια του για το ρόλο που είχε παίξει η ανιψιά του αρχιδούκα Φερδινάνδου της Σερβίας.

Ο μεγαλοφυής (αν και κατά γενική ομολογία άτυχος) επιστήμονας απελευθερώθηκε ένα χρόνο μετά και επέστρεψε στο εργαστήριο του.

Εκεί τον βρήκε κρεμασμένο η νεαρή του σύζυγος. Ο Φον Ριμπενστάιν είχε αυτοκτονήσει χρησιμοποιώντας τις δέκα εναπομείνουσες μπομπίνες για να φτάσει το ξύλινο δοκάρι όπου έδεσε το σκοινί.

                                                                    ~~{}~~

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η τυχαία αποκάλυψη του Μπλερ

Οι Γερμανοί έκαναν τα πάντα για να κρατήσουν κρυφή την παταγώδη αποτυχία του Beweglichenbildaufnahmenprojektor και τον ρόλο που είχε παίξει η γλώσσα της Πέτρας. Από τη γαλλική πλευρά συμφώνησαν, αφού καθόλου δεν τους σύμφερε να παρουσιάσουν τους ήρωες τους ως ηλίθιους και μπεκρήδες.

Έτσι απαγορεύτηκε κάθε αναφορά στon Imaginärenkrieg του Αιξ και στην εφεύρεση του Ριμπενστάιν. Το εργαστήριο του μεγαλοφυούς (αν και ανύπαρχτου κατά γενική ομολογία) επιστήμονα μετατράπηκε σε μπυραρία και όλα του τα σχέδια, τα μοντέλα, οι μηχανές, καταστράφηκαν.

Στην Πέτρα Φον Ριμπενστάιν δόθηκε μια γενναιόδωρη σύνταξη και εξορίστηκε στην Αγγλία. Η σύνταξη ήταν ισόβια, με μόνο όρο να μην αναφερθεί ποτέ στη Beweglichenbildaufnahmenprojektor ούτε στον αυτόχειρα σύζυγο της, όρος που καθόλου δεν φάνηκε να πειράζει την τόσο εύγλωττη κατά τα άλλα Πέτρα.

Έτσι ο Φαντασιακός Πόλεμος και ο ίδιος ο Φον Ριμπενστάιν εξαφανίστηκαν. Και ανύπαρχτοι θα συνέχιζαν να είναι αν δεν τους έφερνε πίσω, από τη χώρα του Ποτέ, ένας άλλος πόλεμος.

                                                                       -

Τον Ιανουάριο του 2005 ο πρωθυπουργός της Αγγλίας, Τόνι Μπλερ, διόρισε υφυπουργό εσωτερικών τον οξυδερκή βουλευτή του Εργατικού Κόμματος, Πωλ ΜακΤόμας.

Ο νεοδιορισθείς ΜακΤόμας είχε συγκεκριμένα καθήκοντα: Έπρεπε να αμβλύνει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και των media για τον πόλεμο του Ιράκ, ο οποίος είχε αποβεί καταστροφικός για τη Βρετανία, με υψηλό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση Μπλερ.

Ο υφυπουργός χρησιμοποίησε το τέχνασμα απόκρυψης που στη θεωρία της επικοινωνίας αποκαλείται: «Το φαινόμενο του παραβάν».

Ξεκίνησε αποκαλύπτοντας σκάνδαλα για τη βασιλική οικογένεια και μοιράζοντας “τα αφειδώς στον Κίτρινο Τύπο. Όταν είδε ότι αυτό δεν ήταν αρκετό άρχισε να ψάχνει στα σκονισμένα αρχεία της υπηρεσίας πληροφοριών για παρωχημένα απόρρητα μυστικά.

Έφερε στην επιφάνεια ντοκουμέντα για το «Αίνιγμα» και την αποκρυπτογράφηση του (όπου βασικό ρόλο έπαιξε ο μέγας μαθηματικός Άλαν Τιούρινγκ). Καθώς όμως αυτά τα ντοκουμέντα ήταν πολύ δυσνόητα για τους αναγνώστες της Daily Mail, ο ΜακΤόμας άφησε να διαρρεύσουν πικάντικες πληροφορίες για τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις του Τιούρινγκ και τραγικές λεπτομέρειες για τον χημικό ευνουχισμό που του επιβλήθηκε και ο οποίος τον οδήγησε στην αυτοκτονία (δες «Πως να ευνουχίσετε μια μεγαλοφυία»).

Αυτό το θέμα γέμισε τα πρωτοσέλιδα και το μυαλό των αναγνωστών για αρκετές εβδομάδες.

                                                                      -

Έπειτα ο ΜακΤόμας βρέθηκε όλως τυχαίως να έχει στα χέρια του δέκα μπομπίνες κινηματογραφικού υλικού: Ήταν οι μυθικές μπομπίνες του ανύπαρχτου Φον Ριμπενστάιν!

Για αρκετές εβδομάδες τα φώτα της επικαιρότητας έπεσαν στις έγχρωμες εικόνες του προπολεμικού Γερμανικού στρατού και ο Μπλερ μπόρεσε να ανασάνει, κρυμμένος πίσω από το παραβάν.

Ο σάλος που δημιουργήθηκε στους ιστορικούς, επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους ήταν ανάλογος εκείνου που ξέσπασε όταν αποκαλύφτηκε ότι ένας Χιλιανός επιδιορθωτής ποδηλάτων είχε καταφέρει να κατακτήσει τους αιθέρες, με όχημα βαρύτερου του αέρα, έξι χρόνια πριν από τους αδελφούς Ράιτ (δες Lost Files: Η διπολική ιπτάμενη μηχανή του Μονάρχεζ – 1900)

Υπήρξαν, βεβαίως, μελετητές που υποστήριξαν ότι οι μπομπίνες του Ριμπενστάιν ήταν κατασκευασμένες, κάτι σαν την Ιερά Σινδόνη του Τορίνο, καθώς και αντιμιλιταριστικές φωνές που καταδίκασαν τον απεχθή στόχο του Γερμανού εφευρέτη.

Όμως αυτές δεν εμπόδισαν την Παγκόσμια Ένωση Κινηματογράφου (γνωστή ως ΠΕΚ) να αναγνωρίσει, έστω και τόσο καθυστερημένα, τον Ριμπενστάιν, ως «πατέρα του κινηματογράφου».

                                                                           -

«Πως βρέθηκαν οι μπομπίνες του Ριμπενστάιν στα χέρια της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών;» ίσως να ρωτήσει ο δύσπιστος αναγνώστης.

Όπως έγινε γνωστό από την Daily Mail, με αρκετές λεπτομέρειες ερωτικής φύσης που δεν θα ήταν πρέπον να αναφέρουμε στο παρόν κείμενο, η Πέτρα Φον Ριμπενστάιν, παρά τις σεξουαλικές της επιδόσεις, ήταν βαθιά ερωτευμένη με τον μεγαλοφυή (αν και ανίκανο κατά γενική ομολογία) σύζυγο της.
Διαφύλλαξε τις δέκα εναπομείνουσες μπομπίνες από την καταστροφή και όταν εξορίστηκε στην Αγγλία τις πήρε μαζί της, κρύβοντας “τες μέσα στις καπελοθήκες της.

Λίγα χρόνια προτού πεθάνει (απεβίωσε το 1953 χωρίς να έχει ούτε ένα καπέλο να φορέσει) εκμυστηρεύτηκε το μυστικό της στον νεαρό εραστή της, ο οποίος όλως τυχαίως ήταν πράκτορας της υπηρεσίας πληροφοριών και επίσης όλως τυχαίως ήταν ο ντετέκτιβ που αποκάλυψε την ομοφυλοφιλική φύση του Τιούρινγκ.

Η Πέτρα του παρέδωσε τις μπομπίνες και εκείνος με τη σειρά του τις αρχειοθέτησε στα σκονισμένα ράφια της υπηρεσίας του.

                                                                 ~~{}~~

Ο ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Το αλσατικό πόσουμ συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στα 83 είδη που απειλούνται με εξαφάνιση (έκθεση της WWF, αρ 25/2014).

-

(Ευχαριστούμε τη Μαρία Β. για τη βοήθεια της στην έρευνα που απαιτήθηκε για αυτό το κείμενο).

sanejoker