Ένα παιδί

Κάθε φορά που κάποιος εισβάλλει σε ένα σχολείο στις Ηνωμένες Πολιτείες –ή σε άλλες χώρες- και σκορπάει τον θάνατο, διαβάζουμε και ακούμε για τον μακελάρη, τον σφαγέα, το μακελειό, την τραγωδία, τα χαμένα αγγελούδια, το πόσο κακά είναι τα όπλα και τα σχετικά. Μετά το ξεχνάμε. Και μετά γίνεται ξανά.
Οπωσδήποτε, το θέμα της οπλοκατοχής στις Ηνωμένες Πολιτείες –δικαίωμα κατοχυρωμένο από το Αμερικανικό Σύνταγμα- είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει η αμερικανική κοινωνία να το αντιμετωπίσει.
Από την άλλη, με το εμπόριο όπλων να είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτο –και πολύ προσοδοφόρο- παγκοσμίως, δεν ξέρω ποιον κοροϊδεύουμε, όταν μιλάμε για ανάγκη περιορισμού ή απαγόρευσης της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ. Μάλλον τους εαυτούς μας.
Βρίσκω πολύ πιο επικίνδυνο τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται κάθε φορά από τα ΜΜΕ ένα τέτοιο περιστατικό σε ένα σχολείο ή σε κάποιον άλλο δημόσιο χώρο.

Βέβαια, τα ΜΜΕ είναι επιχειρήσεις, θέλουν κέρδος και δραματοποιούν ένα –ούτως ή άλλως- εξαιρετικά δραματικό γεγονός, για να αποκομίσουν τηλεθέαση και κέρδη.
Η δολοφονία ως τηλεοπτικό θέαμα και ο δολοφόνος ως ήρωας είναι –κατά την ταπεινή μου γνώμη- πολύ πιο επικίνδυνα για τις κοινωνίες από τα όπλα.
Σε ένα κόσμο που ζει ακόμα στην απόλυτη κυριαρχία της εικόνας, δεν είναι λίγοι αυτοί που –παρακολουθώντας την κάλυψη από τα ΜΜΕ μιας επίθεσης σε σχολείο- θα αντιληφθούν πως μπορούν να γίνουν «ήρωες» και να στρέψουν πάνω τους την προσοχή όλου του πλανήτη, σκοτώνοντας.
Και μπορεί οι ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία να είναι πιο διαδεδομένες στις ΗΠΑ αλλά η κάλυψή τους από τα ΜΜΕ δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ. Γίνεται πρώτο θέμα –με σχεδόν πανομοιότυπο τρόπο- σε όλα τα μεγάλα ΜΜΕ του πλανήτη. Και οι πολίτες όλου του πλανήτη παρακολουθούν.
Και ποιοι είναι αυτοί που θα θελήσουν να κάνουν τους άλλους να ασχοληθούν μαζί τους, σκορπώντας τον θάνατο ακόμα και σε παιδιά;
Αυτοί που είναι αποκλεισμένοι. Αυτοί είναι πολύ πιθανό να το θελήσουν.
Ζώντας σε μια κοινωνία που αποθεώνει το άτομο και –με αυτόν τον τρόπο- αφήνει στο περιθώριο αυτούς που δεν έχουν την οικονομική ή πνευματική δυνατότητα να ακολουθήσουν, οι αποκλεισμένοι που είναι καταδικασμένοι να περάσουν όλη τους τη ζωή παρακολουθώντας τους άλλους να κάνουν πάρτι –στο οποίο οι ίδιοι δεν θα έχουν ποτέ δικαίωμα συμμετοχής- είναι πάρα πολλοί. Είναι οι περισσότεροι.
Είναι πολύ σκληρό να βλέπεις τους άλλους να γεύονται τη ζωή δίπλα σου και εσύ να ξέρεις πως δεν θα μπορέσεις ποτέ να απλώσεις το χέρι σου, για να πάρεις, έστω, ένα κοκαλάκι.
Μα ο 20χρονος δράστης της επίθεσης στο σχολείο του Κονέκτικατ δεν ήταν φτωχός, δεν ήταν αποκλεισμένος. Λένε πως ήταν ψυχοπαθής.
Είναι εξαιρετικά ανώριμο για μια κοινωνία να αντιμετωπίζει μια ένοπλη επίθεση σε σχολείο σαν ενέργεια ενός ψυχικά άρρωστου ανθρώπου.
Αυτός είναι ο πιο εύκολος και γρήγορος τρόπος για να αποτινάξει τις ενοχές της. Αλλά δεν ωφελεί καθόλου.
Επίσης, αυτό το «είναι τρελός και καθαρίσαμε» είναι προσβλητικό για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα και δεν πρόκειται ποτέ στη ζωή τους να πειράξουν ούτε ένα μυρμήγκι.
Οι πληροφορίες από τις ΗΠΑ λένε πως ο δράστης της επίθεσης στο σχολείο έπασχε από το σύνδρομο Άσπεργκερ.
Το σύνδρομο Άσπεργκερ είναι μια μορφή αυτισμού. Και ο αυτισμός είναι αποκλεισμός. Είσαι εσύ από τη μια μεριά και όλος -μα όλος- ο κόσμος από την άλλη. Είσαι ένας πλανήτης μόνος σου.
Τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ αντιμετωπίζουν προβλήματα στο να κάνουν φιλικές σχέσεις –κάνουν αλλά πιο δύσκολα από τα άλλα παιδιά- και δεν καταλαβαίνουν εύκολα τη συναισθηματική έκφραση των άλλων ανθρώπων.
Τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ δεν είναι χαζά• συνήθως, είναι πιο έξυπνα από τον μέσο όρο –ο δράστης στο Κονέκτικατ είχε πολύ υψηλούς βαθμούς στο σχολείο και περιγράφεται ως «πολύ έξυπνος»-, και μπορούν να γίνουν σπουδαίοι επιστήμονες, να κάνουν οικογένεια και να ζήσουν μια όμορφη ζωή.
Απλά, αυτά τα παιδιά είναι διαφορετικά. Για παράδειγμα, αν μιλάς με ένα παιδί που έχει Άσπεργκερ για μια κωμωδία και σε ρωτήσει αν σου άρεσε και εσύ του πεις «έπεσα κάτω», είναι πολύ πιθανό να καταλάβει πως έπεσες κάτω κυριολεκτικά.
Αν του πεις πως «look out» σημαίνει «πρόσεχε», του είναι δύσκολο να αντιληφθεί τον ιδιωματισμό και γιατί το «look out» δεν σημαίνει «κοίτα έξω». Πρέπει να του το εξηγήσεις.
Από την άλλη, όταν μιλάει ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ, μπορεί να έχεις την εντύπωση πως μιλάει ένας καθηγητής Πανεπιστημίου. Ο πλούτος του λεξιλογίου, η σωστή επιλογή των λέξεων και το σωστό συντακτικό μπορεί να σε αφήσουν άφωνο.
Φυσικά, το σύνδρομο Άσπεργκερ –όπως και όλες οι ανθρώπινες παθήσεις- αντιμετωπίζεται από τους ειδικούς και τα παιδιά βοηθιούνται στο να αντιληφθούν τι τους συμβαίνει. Γιατί δεν φταίνε αυτά για αυτό που τους συμβαίνει. Δεν το διάλεξαν. Γεννήθηκαν με αυτό.
Ο δράστης της επίθεσης στο Κονέκτικατ ήταν μοναχικός. Δεν είχε φίλους. Κάποιοι πρώην συμμαθητές του είπαν πως περνούσε απαρατήρητος και κάποιοι άλλοι πως η συμπεριφορά του προκαλούσε γέλια.
Τώρα ξέρουμε πως ήθελε να έχει φίλους και δεν ήθελε να γελάνε οι άλλοι με αυτόν. Απλά, δεν μπορούσε να το εκφράσει. Δεν έφταιγε ο ίδιος. Γεννήθηκε έτσι. Και μάλλον κανείς δεν προσπάθησε να τον βοηθήσει. Τουλάχιστον με τον σωστό τρόπο.
Όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια. Γεννιόμαστε πιθηκάκια και –με τη βοήθεια των γονιών μας, των δασκάλων μας και άλλων ανθρώπων- γινόμαστε άνθρωποι.
Το σημαντικότερο για ένα παιδί που έχει κάποια διαταραχή –όπως το σύνδρομο Άσπεργκερ- είναι οι γονείς του να αντιληφθούν και να παραδεχτούν πως υπάρχει κάποιο πρόβλημα, να απευθυνθούν στους ειδικούς επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, να αποδεχτούν την κρίση τους και να καταφέρουν να διαχειριστούν σωστά τη κατάσταση. Δεν είναι εύκολο. Αλλά είναι ο μόνος τρόπος. Και αποδίδει. Θεαματικά.
Ο δράστης της επίθεσης στο Κονέκτικατ δεν ήταν ψυχοπαθής. Δεν υπάρχουν ψυχοπαθείς.
Όλοι έχουμε μια θέση στην κοινωνία. Ακόμα και οι άνθρωποι με ψυχικά προβλήματα. Που, όταν αντιμετωπίζονται σωστά από τους ειδικούς και από τους συνανθρώπους τους, δεν είναι προβλήματα. Και δεν αποκλείουν τον άνθρωπο από την κοινωνία.
Οι έξυπνες κοινωνίες δεν αποκλείουν κανέναν. Τους «παίζουν» όλους (εκτός από τους φασίστες). Και γιορτάζουν την διαφορετικότητά τους.
Γιατί, αν αποκλείσεις κάποιον, θα τον δεις να σου έρχεται από απέναντι.
Πάρ’ τον από το χέρι να περπατήσετε μαζί. Τώρα.
(Στη φωτογραφία, ο δράστης σε μικρή ηλικία.)

pitsirikos