Τα άλογα του Παυλώφ στη δικτατορία των αγορών

Η ακόλουθη ιστορία είναι αληθινή και συνέβη επί τουρκοκρατίας:

Όταν επαναστάτησε η Κρήτη ο πολυχρονεμένος Σουλτάνος έστειλε το ιππικό του για να καταστείλει (να πνίξει στο αίμα ουσιαστικά) την εξέγερση.

Τα άλογα μπήκαν στο αμπάρι και η τροφή τους, ο σανός στο κατάστρωμα. Όμως το πλοίο βρέθηκε σε μεγάλη θαλασσοταραχή, ο σανός βράχηκε και καταστράφηκε.

Μετά από μερικές ώρες τα νηστικά άλογα άρχισαν να χλιμιντρίζουν και να πηγαίνουν πέρα δώθε στο αμπάρι προκαλώντας επικίνδυνες ταλαντεύσεις στο καράβι.

Ο καπετάνιος στράφηκε προς το διοικητή της ίλης.

«Μπέη, κάνε κάτι γιατί θα βουλιάξουμε.»

Εκείνος το σκέφτηκε και φώναξε το σαλπιγκτή.

«Βάρα συσσίτιο», του είπε.

Ο σαλπιγκτής έκανε ότι του είπαν. Τα άλογα, που ζούσαν στο στρατόπεδο και έτρωγαν μαζί με τους στρατιώτες, σαν άκουσαν τη γνώριμη μουσική πιστέψανε ότι θα φάνε και ηρέμησαν.

Το καράβι προχώρησε για αρκετή ώρα μέχρι που τα άλογα άρχισαν πάλι να ανησυχούν και να χοροπηδάνε στο αμπάρι.

«Βάρα συσσίτιο», ξαναείπε ο διοικητής.

Για άλλη μια φορά τα άλογα πίστεψαν ότι θα φάνε και ηρέμησαν.

Αυτό συνέβαινε μέχρι που το πλοίο έφτασε στην Κρήτη με το πλήρωμα και τους στρατιώτες σώους -και τα άλογα ξεθεωμένα από την πείνα.

Σε μια παρόμοια κατάσταση –με τα άλογα- είναι και ο ελληνικός λαός τη σήμερον ημέρα. Είναι κλεισμένα στο αμπάρι ενός πλοίου που ταξιδεύει σε μεγάλη θαλασσοταραχή. Η τροφή έχει σωθεί και τα «άλογα» κάνουν φασαρία, εξεγείρονται, προκαλώντας επικίνδυνες ταλαντεύσεις στη χώρα.

Κάθε τόσο, λοιπόν, μόλις ο «μπέης» βλέπει ότι τα «άλογα» αγρίεψαν φωνάζει στο «σαλπιγκτή»:

«Βάρα συσσίτιο!»

Παίζει εκείνος και τα «άλογα» ηρεμούν για λίγο καθώς πιστεύουν ότι επιτέλους θα φάνε, ότι επιτέλους τα πράγματα θα αλλάξουν. Όμως τίποτα δεν αλλάζει.

Λίγους μήνες μετά τα «άλογα» αρχίζουν πάλι να διαμαρτύρονται. Ο «μπέης» όμως έχει βρει τον τρόπο να τα καθησυχάζει. Βαράει συσσίτιο και το πλοίο συνεχίζει την πορεία του.

Το μόνο πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία είναι ότι δε φαίνεται στεριά και κάποια στιγμή ή τα άλογα θα πεθάνουν από ασιτία ή θα καταλάβουν ότι ο «μπέης» τους κοροϊδεύει και θα το βουλιάξουν το πλοίο.

(Το αρχικό κείμενο σχετικά με τα άλογα και το συσσίτιο, το βρήκα σε μια συλλογή χρονογραφημάτων του Δημήτρη Ψαθά, όπως αυτά δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών.

Η λογοκρισία δεν επέτρεπε στον Ψαθά να γράψει ό,τι ήθελε, έτσι έβρισκε μια πλάγιο οδό –εξ’ ου και ο τίτλος της συλλογής «Σε ήχο πλάγιο»- για να εκφράσει τους προβληματισμούς του.

Τότε ήταν ο κύριος Άγκνιου, πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα, που κάθε τόσο «βαρούσε συσσίτιο», υποσχόμενος στον ελληνικό λαό ότι σύντομα θα γινόντουσαν ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές.

Αλλά, ως γνωστόν, εκλογές ποτέ δεν έγιναν.)

sanejoker