Περί Πατρίδος

                            Ελληνικό εστιατόριο στην Καραιβική

«Πατρίδα μου είναι εκεί που μίσησα περισσότερο από οπουδήποτε αλλού»Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου συνειδητοποίησα ότι η πρώτη ερώτηση που κάνει κάποιος μόλις σε γνωρίσει είναι από πού είσαι. Συχνά το κάνω και εγώ, από την προφορά του στα αγγλικά μάλιστα, μπορείς πολύ εύκολα να το μαντέψεις. Γιατί υπάρχει όμως αυτή η ανάγκη να ξέρεις την καταγωγή κάποιου; Είναι άραγε αυτό που τον χαρακτηρίζει;

Για να καταλάβεις κάποιον και να μπορέσεις να δημιουργήσεις την παραμικρή σχέση μαζί του, είναι σημαντικό να αντιληφθείς την κουλτούρα του. Σίγουρα μπορώ να δεχτώ ότι η κουλτούρα ενός ανθρώπους διαμορφώνεται από το μέρος που μεγάλωσε, άρα από τη χώρα που έζησε, από τη γλώσσα που έμαθε να μιλάει, τους ανθρώπους που συναναστράφηκε, το βιοτικό του επίπεδο και καμιά φορά ακόμα και το χρώμα του δέρματός του.

Ποτέ δεν ήμουν από αυτούς που προσκυνούσαν σημαίες ή ονειρεύονταν μεγάλες Ελλάδες. Όπως πάντοτε αδυνατούσα να συνυπάρξω με την ιδέα ενός θεού, έτσι αρνούμουν να ομαδοποιούμαι και με βάση την χώρα - καταγωγή μου και πόσο μάλλον να θεωρώ τον εαυτό μου ανώτερο γι' αυτήν.

Σίγουρα δεν θεωρώ τον εαυτό μου ως μέσο υπήκοο μιας χώρας που μπορεί να χαρακτηρίζεται από τη λαμογιά, την τσάμπα μαγκιά του δυνατού, το όνειρο του εύκολου πλουτισμού, την επίδειξη και την ατέλειωτη γκρίνια. Δεν θέλω να είμαι εκπρόσωπος μιας γενιάς που έσκυψε το κεφάλι στη δουλεία, όταν βρήκε δουλειά και δεν αμφισβήτησε ποτέ τίποτα. Δεν νιώθω το χρέος να απολογούμαι για αυτούς που εδώ και δεκαετίες ψήφιζαν τα κόμματα που μας έφεραν εδώ, ακόμα και αν αυτοί είναι συγγενείς μου. Δεν μπορώ να δικαιολογήσω κανένα ρατσιστικό σχόλιο ούτε να συγχωρέσω αυτόν που δεν ήξερε γιατί ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει. Ρίχνω μεγάλη ευθύνη σε αυτόν που αντιλαμβάνεται την κατάσταση αλλά παραμένει άπραγος. Κατηγορώ αυτόν που περιμένει κάποιον μεγάλο να τον σώσει.

Είναι όμως όλοι αυτοί οι παραπάνω τύποι χαρακτηριστικοί των Ελλήνων;
Αναρωτιέμαι γιατί έχω γνωρίσει και κάτι άλλους που μπορεί να μην τα έκαναν όλα σωστά στη ζωή τους, τουλάχιστον όμως προσπάθησαν. Δεν αφέθηκαν να τους ορίσει κάποιος άλλος τη μοίρα τους, αλλά αμφισβήτησαν τους κανόνες. Από την πιο μικρή χειρονομία μέχρι έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Είναι ο κόσμος των ανθρώπων που προσπαθώ να συναναστρέφομαι. Είναι τα παιδιά των πίσω θρανίων που μπορεί να έκαναν φασαρία καμιά φορά, αλλά το παραδέχονταν όταν έφταιγαν και διαμαρτύρονταν όταν γινόταν μια αδικία μέσα στην τάξη. Είναι τα ίδια παιδιά που δεν δέχτηκαν την προκαθορισμένη από πριν πορεία των σπουδών τους και παράτησαν την Ιατρική για να σπουδάσουν χορό, χωρίς καμία πλέον στήριξη.

Είναι αυτοί που όταν σπούδαζαν δεν δέχονταν ότι η αυθεντία κατέχει την απόλυτη αλήθεια αλλά προσπαθούσαν να βρουν τη δική τους λύση. Είναι αυτοί που γύρισαν την πλάτη στην εφήμερη κομματική φιλία. Είναι οι ίδιοι που γέμιζαν τα αμφιθέατρα συζητώντας τις ιδέες τους για ώρες ή και μέρες, αυτοί που διαβάζουν, που αμφισβητούν και προσπαθούν γνωρίζοντας την ιστορία, να δημιουργήσουν οτιδήποτε νέο. Είναι αυτοί που όπου και αν βρίσκονται προσπαθούν να δημιουργήσουν καλύτερους όρους χωρίς να βλέπουν μόνο τον εαυτό τους. Ξεκινώντας από τη γειτονία τους, τη δουλειά τους, το στρατόπεδο, την πόλη και τη χώρα που μένουν.

Μπορεί να τους βρει κανείς να γεμίζουν τις πλατείες ή να τρέχουν να ξεφύγουν από τα δακρυγόνα. Σε κάθε περίπτωση όμως θα τους δεις να κινούνται και η κρίση τους δίνει μια καλή αφορμή. Βρίσκονται παντού και ανήκουν σε όλες τις ηλικίες. Από τους πιτσιρικάδες που πέταγαν πέτρες στο κέντρο της Αθήνας χωρίς να είναι σίγουροι για τον λόγο, μέχρι τις νοικοκυρές που γέμιζαν το πρώτο ανταλλακτικό δίκτυο αλληλεγγύης στο νησί.

Από ότι αντιλαμβάνομαι απλά, όπως δεν υπάρχει ο μέσος άνθρωπος, έτσι δεν υπάρχει και ο μέσος Έλληνας. Θα ήταν αδικία να βάλουμε στο ίδιο κουτί με την ετικέτα Ελλάδα, όλους τους παραπάνω ανθρώπους συμψηφίζοντας τους χαρακτήρες και τις συμπεριφορές τους. Μιλάμε για δύο διαφορετικούς κόσμους που απορώ καμιά φορά πως συνυπάρχουν στον ίδιο τόπο.

Κωνσταντίνος